Respijtzorg: even op adem komen

‘Mijn partner heeft dementie en ik heb af en toe echt even tijd voor mezelf nodig. Toen ik de cursus “Omgaan met dementie” volgde bij Welzijn Lelystad, was een respijtvrijwilliger bij mijn partner. Dat gaf me rust.'

Chaotisch

Voor Nol, mantelzorger van zijn vrouw Ria (84), werd deze vraag werkelijkheid. Anderhalf jaar geleden kreeg Ria de diagnose dementie. Sindsdien is er veel veranderd. ‘Ik kan Ria eigenlijk niet meer alleen thuis laten,’ vertelt Nol. ‘Eerder ging ze nog wel zelf naar de supermarkt, maar dat kan niet meer. Het overzicht is weg en dan wordt het chaotisch, maar dat heeft ze vaak zelf niet door.’

Een klik vanaf het begin

Gelukkig is er Wytske. Zij is iedere dinsdagmiddag bij Ria als respijtvrijwilliger. ‘Die twee hebben zo’n geweldige klik,’ zegt Nol. ‘Het is heel gezellig als Wytske er is. Ik geniet ervan.’ Terwijl Ria en Wytske samen kaarten maken, heeft Nol even tijd voor zichzelf.

‘Kijk, deze heb ik al gemaakt,’ zegt Ria trots, terwijl ze een doos met prachtige 3D-kaarten laat zien. Alles is netjes gesorteerd op thema: verjaardag, sterkte, zomaar. ‘Ja, er zit een systeem in hoor,’ lacht ze.

Gedeelde hobby, gedeelde steun

Wytske voelt zich helemaal thuis in Ria’s hobbykamer, waar kasten vol creatieve spullen staan. ‘We hebben toevallig dezelfde hobby,’ vertelt ze. ‘Ik heb steun aan haar,’ zegt Ria. ‘We hebben steun aan elkaar,’ vult Wytske aan. ‘Hoe pak jij dat aan? Zullen we het zo doen? Fijn om samen te overleggen.’

Wie ze samen ziet, zou denken dat ze al jaren vriendinnen zijn. Maar niets is minder waar. De band ontstond toen Nol in februari 2025 de cursus ‘Omgaan met dementie’ volgde bij Welzijn Lelystad. Wytske was dan bij Ria. Het klikte meteen.

Humor en veerkracht

Ria maakt graag grapjes over haar vergeetachtigheid. ‘Dan stuurt Nol me voor een pak koffie naar de supermarkt en dan kom ik thuis met suiker. Of met niks.’ Maar achter die lach schuilt ook een gemis. ‘Ik was altijd druk, heel zelfstandig. Dat is wel veranderd.’

Toch zit stilzitten er niet in. ‘Zet mij hier neer en ik ben zo uren bezig,’ zegt Ria. Ze houdt van kaarten maken, legpuzzels, woordzoekers en lezen. Nol begrijpt dat goed: hij zit een stukje verderop en verliest zich in diamond painting.

Ook voor Wytske een waardevol moment

‘Net als Nol ben ik ook mantelzorger,’ vertelt Wytske. ‘Mijn man heeft een hersenbloeding gehad. Deze dinsdagmiddag is ook mijn moment: even eruit en lekker kaarten maken.’ Ze werkte jarenlang in de verpleging met mensen met dementie, maar benadrukt dat je ook zonder zorgachtergrond respijtvrijwilliger kunt worden.

Rust, structuur en een glimlach

Wytske brengt rust in huis. ‘Ik heb dat nodig hoor,’ zegt Ria. ‘Ik moet getemperd worden.’ Wytske lacht: ‘Anders wordt het chaos. Dan vraagt ze de hele tijd welke spullen ik wil hebben, gaat ze dat zoeken en trekt ze alles open.’ De twee kunnen er smakelijk om lachen. Aan het eind van de middag pakt Wytske haar spullen. ‘Ik ga naar huis met een grote glimlach!’ 

Die twee hebben zo’n geweldige klik.

- Nol, mantelzorger van vrouw met dementie